اطلاعات کلی
تشعشع فرکانس رادیویی (RF) نوعی تشعشع غیریونی است که هم میدان الکتریکی و هم میدان مغناطیسی دارد. این تشعشع فرکانس هایی با دامنه 3KHz تا 300GHz را شامل می شوند که در ذیل قسمتی از طیف الکترومغناطیس قرار می گیرد که زیر نور مرئی و بالاتر از میدان الکترومغناطیسی فرکانس بسیار پایین است (شکل 1) [1Demers P (chair), Findlay R, Foster KR, Kolb B, Moulder J, Nicol AM, Prato F, Stam R. Expert Panel Report on A Review of Safety Code 6: Health Canada’s Safety Limits for Exposure to Radiofrequency Fields. 2014; Royal Society of Canada, Ottawa, ON (2013) (PDF)].
شکل 1. امواج فرکانس رادیویی در ذیل دامنه غیر یونی طیف الکترومغناطیسی قرار می گیرند [2British Columbia Centre for Disease Control and the National Collaborating Centre for Environmental Health. Radiofrequency Toolkit for Environmental Health Practitioners (2013) (PDF)].
RF زمانی تولید می شود که جریان منبع (بعنوان مثال انتقال دهنده منتشرکننده) با یک آنتن تغذیه می شود، که انرژی در درون آنتن تولید می کند که به شکل موج RF الکترومغناطیس به سمت بیرون حرکت می کنند [3Industry Canada. Frequently Asked Questions on Radiofrequency Energy and Health (2013)]. امواج RF برای انتقال رادیویی استفاده می شوند، به نحوی که از طریق هوای آزاد و واسطه سنگین، حامل انرژی الکترومغناطیس هستند [2British Columbia Centre for Disease Control and the National Collaborating Centre for Environmental Health. Radiofrequency Toolkit for Environmental Health Practitioners (2013) (PDF)]. وسایل ارتباطی (مانند رادیو، تلفن همراه و برج های انتقال نیرو)، تجهیزات پزشکی (بعنوان مثال، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)) و تجهیزات گرمایی (بعنوان مثال گرمکن القایی، فر مایکروویو) RF تولید می کنند، درست همان کاری که منابع متنوع دیگر در محل کار و محیط های اجتماعی این کار را انجام می دهند [1Demers P (chair), Findlay R, Foster KR, Kolb B, Moulder J, Nicol AM, Prato F, Stam R. Expert Panel Report on A Review of Safety Code 6: Health Canada’s Safety Limits for Exposure to Radiofrequency Fields. 2014; Royal Society of Canada, Ottawa, ON (2013) (PDF)].
بافت های بدن می توانند RF را جذب کنند و مواجهه بسته به عوامل بسیار، متفاوت است از جمله فاصله از منبع، سطح نیروی خروجی، مدت مواجهه، سایز بدن فرد مواجه شونده، فرکانس، قدرت و مسیر میدان های RF و غیره [1Demers P (chair), Findlay R, Foster KR, Kolb B, Moulder J, Nicol AM, Prato F, Stam R. Expert Panel Report on A Review of Safety Code 6: Health Canada’s Safety Limits for Exposure to Radiofrequency Fields. 2014; Royal Society of Canada, Ottawa, ON (2013) (PDF)،4Baan R, Grosse Y, Lauby-Secretan B, El Ghissassi F, Bouvard V, Benbrahim-Tallaa L, Guha N, Islami F, Galichet L, Straif K; International Agency for Research on Cancer (IARC) Monograph Working Group. “Carcinogenicity of radiofrequency electromagnetic fields”. Lancet Oncol 2011;12(7):624-626.].
RF توسط IARC بعنوان گروه 2B ، موادی که احتمالا برای انسانها سرطانزا هستند، طبقه بندی شده است. ارزیابی IARC اساسا بر شواهد بدست آمده از مطالعات استفاده از تلفن همراه تمرکز داشت [4Baan R, Grosse Y, Lauby-Secretan B, El Ghissassi F, Bouvard V, Benbrahim-Tallaa L, Guha N, Islami F, Galichet L, Straif K; International Agency for Research on Cancer (IARC) Monograph Working Group. “Carcinogenicity of radiofrequency electromagnetic fields”. Lancet Oncol 2011;12(7):624-626.،5National Cancer Institute. Cell Phones and Cancer Risk (2013)]. این طبقه بندی بر اساس شواهد محدود ارتباط بین انرژی RF حاصل از تلفن های همراه، گلیوما (یک تومور مغزی بدخیم) و نوروم آکوستیک (تومور خوش خیم عصبی مسئول شنوایی) در انسانها می باشد [6Hardell L, Carlberg M, Hansson Mild K. “Pooled analysis of case-control studies on malignant brain tumours and the use of mobile and cordless phones including living and deceased subjects”. Int J Oncol 2011;38(5):1465-1474،7INTERPHONE Study Group. “Brain tumour risk in relation to mobile telephone use: Results of the INTERPHONE international case-control study”. Int J Epidemiol 2010;39:675-694]. کارگروه IARC نتیجه گیری کرد که این شواهد بواسطه نتایج ناسازگار، مسائل طراحی مطالعه و سوگیریهای بالقوه محدود هستند [4Baan R, Grosse Y, Lauby-Secretan B, El Ghissassi F, Bouvard V, Benbrahim-Tallaa L, Guha N, Islami F, Galichet L, Straif K; International Agency for Research on Cancer (IARC) Monograph Working Group. “Carcinogenicity of radiofrequency electromagnetic fields”. Lancet Oncol 2011;12(7):624-626.،5National Cancer Institute. Cell Phones and Cancer Risk (2013)].
طبقه بندی IARC مشاجره قابل توجهی ایجاد کرده است، به نحوی که برخی از دانشمندان باور دارند که شواهد قویتر یا ضعیف تر بودند [8Davis DL, Kesari S, Soskolne CL, Miller AB, Stein Y. “Swedish review strengthens grounds for concluding that radiation from cellular and cordless phones is a probable human carcinogen”. Pathophysiology. 2013;20:123-129،9Swerdlow AJ, Feychting M, Green AC, Kheifets L, Savitz DA. “Mobile phones, brain tumours, and the interphone study: where are we now?” Environ Health Perspect 2011;119:1534-1538]. نتایج مطالعات منتشر شدند زیرا ارزیابی IARC نیز پیچیده بود و دانشمندان IARC و کارگروه آن در پی تحقیقات بیشتر بوده اند [10Samet JM, Straif K, Schuz J, Saracci R. “Mobile phones and cancer: Next steps after the 2011 IARC review”. Epidemiology2014;25:23-27]. وزارت بهداشت کانادا، به همراه سازمان بهداشت جهانی و IARC توافق نظر دارند که تحقیقات بیشتری در رابطه با ریسک ابتلا به سرطان در نتیجه مواجهه با RF ضروری است [11World Health Organization (WHO). Fact sheet: Electromagnetic fields and public health: mobile phones (2011)].
مواجهه حاد با RF می تواند بافت ها را گرم کرده و باعث افزایش دمای بدن یا حس گرما یا درد شود. همچنین می تواند منجر به پایش عصب محیطی (PNS) نیز شود که در آن میدان های RF موقتا سلول های عصبی درون بدن را مختل می کنند [1Demers P (chair), Findlay R, Foster KR, Kolb B, Moulder J, Nicol AM, Prato F, Stam R. Expert Panel Report on A Review of Safety Code 6: Health Canada’s Safety Limits for Exposure to Radiofrequency Fields. 2014; Royal Society of Canada, Ottawa, ON (2013) (PDF)]. مواجهه بیش از حد با تجهیزات RF توان بالا می تواند منجر به سوزش شدید و شوک های تماسی گردد [1Demers P (chair), Findlay R, Foster KR, Kolb B, Moulder J, Nicol AM, Prato F, Stam R. Expert Panel Report on A Review of Safety Code 6: Health Canada’s Safety Limits for Exposure to Radiofrequency Fields. 2014; Royal Society of Canada, Ottawa, ON (2013) (PDF)].
مواجهه با مقادیر بالای RF با عوارض جانبی در چشم نیز ارتباط داشته از جمله افزایش بروز آب مروارید [1Demers P (chair), Findlay R, Foster KR, Kolb B, Moulder J, Nicol AM, Prato F, Stam R. Expert Panel Report on A Review of Safety Code 6: Health Canada’s Safety Limits for Exposure to Radiofrequency Fields. 2014; Royal Society of Canada, Ottawa, ON (2013) (PDF)]. اما این امر تنها در مقادیری اتفاق می افتد که در آن درد پوست و سوختگی های صورت در اطراف چشم اتفاق افتاده باشند. مواجهه با مقادیر بالای RF با عوارض جانبی در اسپرم آقایان نیز ارتباط دارد مانند کاهش تعداد اسپرم، جنبندگی و تراکم و همچنین تغییر ریخت شناسی آن [1Demers P (chair), Findlay R, Foster KR, Kolb B, Moulder J, Nicol AM, Prato F, Stam R. Expert Panel Report on A Review of Safety Code 6: Health Canada’s Safety Limits for Exposure to Radiofrequency Fields. 2014; Royal Society of Canada, Ottawa, ON (2013) (PDF)،2British Columbia Centre for Disease Control and the National Collaborating Centre for Environmental Health. Radiofrequency Toolkit for Environmental Health Practitioners (2013) (PDF)]. بسیاری از عوارض مواجهه RF بر سلامت مورد بررسی قرار گرفته اند و تحقیق در این زمینه تداوم دارد، اما نتایج بی نتیجه هستند.
مروری کلی بر مواجهه در محیط زیست
تلفن های همراه و سایر تجهیزات ارتباطی، منبع اصلی مواجهه با RF در میان مردم عادی هستند [5National Cancer Institute. Cell Phones and Cancer Risk (2013)]. تلفن های همراه میزان کمی انرژی RF ایجاد می کنند که در دامنه 450 MHz و 2700MHz با توان اوج بین 1/0 تا 2 وات فعال می شود [11World Health Organization (WHO). Fact sheet: Electromagnetic fields and public health: mobile phones (2011)]. مقدار مواجهه RF ناشی از تلفن های همراه بستگی به عوامل مختلفی مانند فاصله بین تلفن و کاربر، مدت تماس تلفنی، قدرت سیگنال و فناوری تلفن دارد [2British Columbia Centre for Disease Control and the National Collaborating Centre for Environmental Health. Radiofrequency Toolkit for Environmental Health Practitioners (2013) (PDF)]. ایستگاه های پایه سلولی نیز انرژی RF منتشر می کنند. آنها با نیروهای چندهزار واتی فعالیت می کنند و معمولا روی برجها، پشت بام ها یا نمای ساختمانهای نواحی شهری قرار می گیرند [1Demers P (chair), Findlay R, Foster KR, Kolb B, Moulder J, Nicol AM, Prato F, Stam R. Expert Panel Report on A Review of Safety Code 6: Health Canada’s Safety Limits for Exposure to Radiofrequency Fields. 2014; Royal Society of Canada, Ottawa, ON (2013) (PDF)]. انتقال دهنده های پخش کننده از جمله رادیو AM و FM و تلویزیون، منبع معمول دیگری از انرژی RF هستند. توان عملی این انتقال دهنده ها به میزان قابل توجهی باهم متفاوت است به نحوی که توان خروجی برخی از تسهیلات پرتوان به مگاوات می رسد [1Demers P (chair), Findlay R, Foster KR, Kolb B, Moulder J, Nicol AM, Prato F, Stam R. Expert Panel Report on A Review of Safety Code 6: Health Canada’s Safety Limits for Exposure to Radiofrequency Fields. 2014; Royal Society of Canada, Ottawa, ON (2013) (PDF)].
تلفن های بیسیم نیز انرژی RF ساطع می کنند اما به واسطه دامنه محدود و ایستگاه پایه نزدیکشان، قدرت کمتری نسبت به تلفن های همراه دارند [1Demers P (chair), Findlay R, Foster KR, Kolb B, Moulder J, Nicol AM, Prato F, Stam R. Expert Panel Report on A Review of Safety Code 6: Health Canada’s Safety Limits for Exposure to Radiofrequency Fields. 2014; Royal Society of Canada, Ottawa, ON (2013) (PDF)]. منابع خانگی دیگر عبارتند از فرهای مایکروویو، اینترنت بیسیم (WiFi)، بلوتوث، کنتورهای هوشمند، صفحه های نظارتگر بر کودک و اسباب بازی های کنترل از راه دور. RF اغلب در اپلیکیشن های امنیت و ایمنی تولید می شود مانند اسکنرها و رادارهای امنیتی فرودگاه برای کنترل ترافیک هوایی، نظارت کننده های ترافیک وسایل نقلیه و ناوبری دریایی [5National Cancer Institute. Cell Phones and Cancer Risk (2013)]. مواجهه می تواند از طریق اپلیکیشن های پزشکی نیز اتفاق بیفتد از جمله MRI، معالجه درمانی یا جراحی به وسیله حرارت و طب قطع عضوی از بدن [12Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE). Standard for safety levels with respect to human exposure to radio frequency electromagnetic Fields, 3 kHz to 300 GHz (2005)].
مروری کلی بر مواجهات در محل کار
کارگران در مواجهه با RF با فرکانس های مختلف هستند و دامنه میزان مواجهه در صنایع مختلف، متفاوت است [2British Columbia Centre for Disease Control and the National Collaborating Centre for Environmental Health. Radiofrequency Toolkit for Environmental Health Practitioners (2013) (PDF)]. مواجهه زیاد با پرتوی RF در محل کار می تواند در آن دسته از مشاغلی اتفاق بیفتد که کارگران با گرمکن های دی الکتریکی (گرم کردن ماده عایق بوسطه میدان الکتریکی) با بسامد بالا کار می کنند (مانند ماشین های جوشکاری PVC) [13International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 102 (2013) (PDF)]. گرمکن و رادار القایی صنعتی (که اغلب در کنترل و ناوبری ترافیک هوایی، نظارت بر ترافیک و اپلیکیشن های نظامی استفاده می شوند) منابع معمول دیگری از مواجهه در محل کار هستند.
افرادی که در مجاورت آنتن هایی هستند که انرژی RF را منتقل می کند، مانند آنتن هایی که برای پخش رادیو و تلویزیون استفاده می شوند و همچنین ایستگاه های پایه تلفن همراه، ممکن است با میزان بالایی از انرژی RF مواجه شوند [14Ahlbom A, Green A, Kheifets L, Savitz D, Swerdlow A; ICNIRP (International Commission for Non-Ionizing Radiation Protection) Standing Committee on Epidemiology. “Epidemiology of health effects of radiofrequency exposure” Environ Health Perspect2004;112(17):1741-1754]. تعداد روبه افزایشی از کارگران برای نصب و نگهداری از این آنتن های انتقال دهنده مورد نیاز هستند، زیرا استفاده از تلفن های هوشمند و سایر فناوری های ارتباطی در سرتاسر جهان روبه رشد است [13International Agency for Research on Cancer (IARC). Monograph summary, Volume 102 (2013) (PDF)].
مواجهه می تواند در کارگران مراقبت بهداشتی در حین تشخیص بیماری و انجام درمانها نیز اتفاق بیفتد مانند MRI ، معالجه درمانی یا جراحی به وسیله حرارت و طب قطع عضو [12Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE). Standard for safety levels with respect to human exposure to radio frequency electromagnetic Fields, 3 kHz to 300 GHz (2005)].
برخی از عوامل بر سطح مواجهه شغلی با RF تاثیر دارند مانند قدرت منبع، تعداد منابع، مسیر و فرکانس امواج RF، فاصله و موقعیت کارگر نسبت به منبع، مدت و فواصل مواجهه و وجود موانع محافظت کننده [2British Columbia Centre for Disease Control and the National Collaborating Centre for Environmental Health. Radiofrequency Toolkit for Environmental Health Practitioners (2013) (PDF)].
